وقتی نام روکش دندان به گوش می‌رسد، شاید کمی گیج شوید که این روکش‌ها دقیقاً چه هستند و چه تفاوت‌هایی با هم دارند. در دنیای دندانپزشکی، دو نوع روکش بسیار معروف و پرکاربرد وجود دارد: روکش PFM و روکش زیرکونیا. اما واقعاً این دو چه تفاوت‌هایی با هم دارند و کدام برای دندان شما بهتر است؟
در این مقاله به زبان ساده و جامع، همه چیز درباره این دو نوع روکش را به شما توضیح می‌دهیم، حتی اگر هیچ اطلاعات قبلی درباره دندانپزشکی ندارید.

روکش دندان چیست و چرا استفاده می‌شود؟

روکش دندان، مثل یک کلاهک محکم است که روی دندان طبیعی شما قرار می‌گیرد. فرض کنید دندان شما به دلایلی مثل پوسیدگی شدید، شکستگی یا پس از انجام درمان‌های پیچیده مثل عصب‌کشی ضعیف شده باشد؛ در این شرایط، دندانپزشک به شما پیشنهاد می‌دهد که روی دندان روکش بگذارید تا آن را محافظت کند.
روکش‌ها به دندان‌ها کمک می‌کنند قوی‌تر بمانند، بهتر عمل کنند و ظاهر زیباتری پیدا کنند.

روکش PFM چیست؟

یکی از پرکاربردترین روکش‌ها، روکش PFM است. این نام مخفف عبارت Porcelain Fused to Metal به معنی «چینی متصل شده به فلز» است.
این روکش‌ها از دو بخش تشکیل شده‌اند: یک اسکلت فلزی که بسیار محکم است و روی آن یک لایه چینی یا سرامیکی که رنگ و ظاهر دندان طبیعی را تقلید می‌کند.

چرا روکش PFM محبوب است؟

روکش PFM به دلیل استحکام زیاد اسکلت فلزی، بسیار مقاوم است و می‌تواند فشار جویدن را تحمل کند. همچنین پوشش چینی روی فلز، ظاهر مناسبی به دندان می‌دهد.
این روکش به‌خصوص برای دندان‌های عقبی که فشار زیادی تحمل می‌کنند، گزینه‌ای محبوب و رایج است.

جهت یادآوری برای کسانی که قصد ایمپلنت دندان را دارند:

اگر به دنبال ایمپلنت دندان در شیراز هستید، بهتر است قبل از هر اقدامی با مراحل و مزایای این روش بیشتر آشنا شوید. ایمپلنت دندان یکی از بهترین روش‌ها برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته است که هم ظاهر طبیعی دارد و هم دوام بالا. در شیراز کلینیک‌های تخصصی زیادی هستند که با استفاده از جدیدترین تجهیزات و مواد باکیفیت، خدمات ایمپلنت دندان را ارائه می‌دهند. برای اینکه بهترین انتخاب را داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله جامع ما درباره ایمپلنت دندان در شیراز را مطالعه کنید و با جزئیات این درمان بیشتر آشنا شوید.

روکش زیرکونیا چیست؟

روکش زیرکونیا جدیدتر و مدرن‌تر از روکش PFM است. این نوع روکش کاملاً از ماده‌ای به نام زیرکونیوم دی‌اکسید ساخته می‌شود که یک نوع سرامیک بسیار مقاوم، سفید و شفاف است.
زیرکونیا برخلاف روکش PFM، هیچ فلزی ندارد و به همین دلیل کاملاً شبیه دندان طبیعی به نظر می‌رسد.

چرا روکش زیرکونیا محبوب است؟

زیبایی طبیعی، مقاومت زیاد در برابر شکستگی، و سازگاری بسیار خوب با بدن از ویژگی‌های مهم روکش زیرکونیا است.
برای افرادی که به فلز حساسیت دارند یا دنبال بهترین ظاهر برای دندان‌های جلویی خود هستند، این نوع روکش انتخاب بسیار مناسبی است.

 

تفاوت‌های اصلی روکش PFM و زیرکونیا

همانطور که در بخش اول گفتیم، روکش PFM و زیرکونیا هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. حالا وقت آن است که این دو روکش را دقیق‌تر و جزئی‌تر با هم مقایسه کنیم تا متوجه شویم کدام‌یک برای شما بهتر است.

1. جنس و ساختار روکش‌ها

• روکش PFM: این روکش از یک اسکلت فلزی ساخته شده که روی آن لایه‌ای از چینی پوشیده شده است. اسکلت فلزی باعث مقاومت و استحکام بالا می‌شود و پوشش چینی زیبایی و شباهت به دندان طبیعی را به روکش می‌دهد.
• روکش زیرکونیا: این روکش کاملاً از جنس سرامیک زیرکونیوم دی‌اکسید است و هیچ فلزی ندارد. زیرکونیا ماده‌ای بسیار سخت و مقاوم است که ظاهر کاملاً طبیعی و شفافی به دندان می‌بخشد.

2. ظاهر و زیبایی

• روکش PFM: ظاهر روکش PFM خوب است ولی گاهی ممکن است در لبه‌های روکش، فلز زیرین دیده شود که باعث می‌شود رنگ دندان کمی مصنوعی به نظر برسد. همچنین پوشش چینی ممکن است با گذشت زمان کمی مات شود.
• روکش زیرکونیا: روکش زیرکونیا از نظر زیبایی بی‌نظیر است. رنگ آن شفاف، سفید و بسیار طبیعی است و از نظر شباهت به دندان طبیعی بهترین انتخاب به شمار می‌رود.

3. مقاومت و دوام

• روکش PFM: این روکش بسیار مقاوم است و اسکلت فلزی آن باعث می‌شود در برابر فشار جویدن و ضربه‌های روزمره مقاومت خوبی داشته باشد. اما پوشش چینی روی آن ممکن است ترک بخورد یا لب پر شود.
• روکش زیرکونیا: زیرکونیا بسیار مقاوم است و به سختی ترک می‌خورد یا می‌شکند. این روکش مقاومت بالایی در برابر ساییدگی و فشار دارد و معمولاً طول عمر بیشتری نسبت به روکش PFM دارد.

4. سازگاری با بدن و حساسیت

• روکش PFM: از آنجایی که روکش PFM دارای فلز است، ممکن است در بعضی افراد باعث حساسیت یا واکنش‌های آلرژیک شود. همچنین فلز ممکن است باعث سیاه شدن لثه در برخی موارد شود.
• روکش زیرکونیا: این روکش کاملاً بدون فلز است و به همین دلیل احتمال حساسیت و واکنش آلرژیک آن بسیار پایین است. همچنین با بدن سازگاری بالایی دارد و برای افرادی که پوست حساسی دارند بهترین گزینه است.

5. هزینه و قیمت

• روکش PFM: از نظر هزینه، روکش PFM معمولاً مقرون به صرفه‌تر است و برای افرادی که به دنبال گزینه‌ای با قیمت مناسب‌تر هستند، گزینه خوبی محسوب می‌شود.
• روکش زیرکونیا: روکش زیرکونیا به دلیل کیفیت بالاتر، مقاومت بیشتر و ظاهر بهتر، قیمت بالاتری دارد. اما این هزینه بیشتر، معمولاً با طول عمر و زیبایی بهتر جبران می‌شود.

 

جدول مقایسه روکش PFM و زیرکونیا

 

نکاتی که قبل از انتخاب روکش باید بدانید

• اگر دندان شما در قسمت عقب دهان است و فشار زیادی هنگام جویدن به آن وارد می‌شود، روکش PFM گزینه مناسبی است چون مقاومت خوبی دارد.
• اگر دندان جلویی شما نیاز به روکش دارد و زیبایی برای شما اهمیت زیادی دارد، بهتر است روکش زیرکونیا را انتخاب کنید.
• اگر به فلز حساسیت دارید یا نگران ظاهر فلزی لبه‌های روکش هستید، روکش زیرکونیا انتخاب بهتری خواهد بود.

چگونه از روکش‌های دندانی مراقبت کنیم؟

بعد از اینکه روکش مناسب را انتخاب و روی دندان شما قرار گرفت، مهم‌ترین نکته مراقبت صحیح و اصولی از آن است. مراقبت خوب باعث می‌شود روکش سال‌ها سالم و زیبا بماند و نیازی به تعویض زودهنگام نداشته باشید. در این بخش به شما ساده‌ترین و مهم‌ترین نکات مراقبتی را می‌گوییم.

1. بهداشت دهان و دندان را جدی بگیرید

حتی اگر روکش دندان داشته باشید، مسواک زدن را فراموش نکنید. دندان‌های شما هنوز نیاز به تمیز کردن دارند تا از پوسیدگی دندان‌های کناری و لثه‌های سالم محافظت شود.

• حداقل دو بار در روز مسواک بزنید، بهتر است از مسواک نرم و خمیردندان فلورایددار استفاده کنید.
• از نخ دندان به صورت روزانه استفاده کنید تا ذرات غذا و پلاک‌های بین دندان‌ها و زیر لبه روکش کاملاً پاک شود.

2. مراقب خوراکی‌ها و عادات جویدن باشید

روکش‌ها هرچند مقاوم هستند، اما جویدن اجسام خیلی سخت یا خوراکی‌های سفت ممکن است به آن‌ها آسیب بزند.

• از جویدن یخ، آجیل خیلی سخت، ته‌مانده استخوان یا ناخن خودداری کنید.
• اگر عادت به دندان قروچه (فشردن دندان‌ها روی هم) دارید، حتماً به دندانپزشک اطلاع دهید و از محافظ دهان شبانه استفاده کنید.

3. معاینات منظم دندانپزشکی

حتی با مراقبت کامل، باز هم باید به صورت دوره‌ای به دندانپزشک مراجعه کنید.

• دندانپزشک وضعیت روکش و دندان‌های اطراف را بررسی می‌کند و در صورت نیاز تمیزکاری حرفه‌ای انجام می‌دهد.
• هر گونه مشکل یا ترک خوردگی روکش به موقع تشخیص داده شده و رفع می‌شود.

چه زمانی باید روکش را تعویض کرد؟

روکش‌ها معمولاً طول عمر مشخصی دارند، اما مراقبت درست می‌تواند عمر آن‌ها را افزایش دهد.

• اگر روکش شما لب پر شده، ترک خورده یا از جای خود حرکت کرده، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.
• تغییر رنگ غیرمعمول یا حساسیت شدید هنگام جویدن می‌تواند نشانه مشکلی در زیر روکش باشد.
• به طور معمول، روکش‌های PFM حدود ۱۰ تا ۱۵ سال و روکش‌های زیرکونیا بیش از ۱۵ سال دوام دارند، اما این مدت ممکن است به مراقبت و شرایط دندان شما بستگی داشته باشد.

مزایای استفاده از روکش مناسب

استفاده از روکش دندان، چه PFM و چه زیرکونیا، باعث می‌شود:

• دندان‌های آسیب‌دیده دوباره محکم و مقاوم شوند.
• ظاهر دندان‌ها به شکل طبیعی و زیبا بازگردد.
• عملکرد جویدن بهتر شود و فشار روی دندان‌ها متعادل شود.
• احتمال پوسیدگی بیشتر کاهش یابد.

جمع‌بندی و توصیه‌های پایانی

در نهایت، انتخاب بین روکش PFM و زیرکونیا به عوامل مختلفی بستگی دارد: محل قرارگیری دندان، بودجه، اهمیت زیبایی و حساسیت‌های جسمی.
روکش PFM گزینه‌ای با استحکام خوب و قیمت مناسب برای دندان‌های عقبی است، در حالی که روکش زیرکونیا با ظاهر طبیعی و دوام بالا، انتخاب برتر برای دندان‌های جلو و کسانی است که به زیبایی اهمیت می‌دهند.برای اطلاعات بیشتر میتوانید به سایت شیراز مدیکال مراجعه کنید.

سوالات متداول درباره روکش PFM و زیرکونیا

1. آیا روکش زیرکونیا برای همه دندان‌ها مناسب است؟

روکش زیرکونیا به دلیل زیبایی و مقاومت بالا برای دندان‌های جلو و عقب مناسب است. اما اگر دندان شما به شدت آسیب دیده و نیاز به استحکام بیشتری دارد، گاهی روکش PFM با اسکلت فلزی انتخاب بهتری است. بهتر است این موضوع را با دندانپزشک خود مشورت کنید.

2. آیا امکان حساسیت به روکش زیرکونیا وجود دارد؟

روکش زیرکونیا کاملاً بدون فلز است و به همین دلیل بسیار کم‌حساسیت است. اکثر افراد با این نوع روکش هیچ مشکلی از نظر حساسیت نخواهند داشت. در مقابل، روکش PFM ممکن است در بعضی افراد باعث حساسیت یا آلرژی فلزی شود.

3. آیا روکش PFM ظاهر طبیعی دارد؟

روکش PFM پوشش چینی دارد که ظاهر دندان طبیعی را تقلید می‌کند، اما ممکن است در لبه‌ها یا زیر لثه کمی فلز دیده شود که ظاهر را کمتر طبیعی نشان می‌دهد. اگر زیبایی برایتان بسیار مهم است، روکش زیرکونیا گزینه بهتری است.

4. روکش زیرکونیا چقدر دوام دارد؟

روکش زیرکونیا یکی از مقاوم‌ترین روکش‌های سرامیکی است و معمولاً بیش از ۱۵ سال دوام می‌آورد. البته این طول عمر به مراقبت‌های شما و شرایط دندانی‌تان بستگی دارد.

5. آیا نصب روکش زیرکونیا دردناک است؟

نصب روکش‌های دندانی معمولاً بدون درد است و در مراحل مختلف با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. تفاوتی بین روکش PFM و زیرکونیا از نظر درد و راحتی نصب وجود ندارد.

6. قیمت روکش زیرکونیا چقدر است؟

قیمت روکش زیرکونیا معمولاً بیشتر از روکش PFM است. این به دلیل مواد خاص، مقاومت بالاتر و ظاهر طبیعی‌تر آن است. البته قیمت دقیق بسته به کلینیک، منطقه جغرافیایی و دندانپزشک متفاوت است.

7. آیا روکش PFM باعث سیاه شدن لثه می‌شود؟

یکی از مشکلات روکش PFM این است که ممکن است لبه‌های فلزی آن باعث تغییر رنگ یا تیرگی لثه در اطراف روکش شود. این اتفاق بیشتر زمانی رخ می‌دهد که لثه تحلیل رفته باشد یا روکش درست نصب نشده باشد.

8. آیا می‌توان روکش PFM را روی ایمپلنت استفاده کرد؟

بله، روکش PFM و زیرکونیا هر دو می‌توانند به عنوان روکش روی ایمپلنت دندانی استفاده شوند. انتخاب نوع روکش بستگی به نیاز و شرایط هر فرد دارد.

9. آیا روکش زیرکونیا قابلیت ترمیم دارد؟

روکش زیرکونیا در صورت آسیب دیدن قابل ترمیم نیست و معمولاً باید تعویض شود، اما به دلیل مقاومت بالایش، احتمال آسیب دیدگی بسیار کم است.

 

10. آیا روکش‌ها باعث بوی بد دهان می‌شوند؟

خیر، اگر بهداشت دهان و دندان رعایت شود و روکش به خوبی نصب شده باشد، روکش‌ها باعث بوی بد دهان نمی‌شوند. اما اگر زیر روکش پلاک یا مواد غذایی گیر کند، ممکن است مشکل ایجاد شود.

نکات پایانی

پاسخ به این سوالات متداول کمک می‌کند تا دید بهتری نسبت به روکش‌های دندانی داشته باشید و انتخابی آگاهانه‌تر انجام دهید. هر نوع روکش، مزایا و معایب خاص خود را دارد، ولی با مشورت درست و مراقبت مناسب، می‌توانید دندان‌های سالم، زیبا و مقاومی داشته باشید.