یکی از سوالات رایج والدین در رابطه با دندان شیری کودکانشان این است که دندان شیری از چند سالگی می افتد و آیا روند افتادن دندان شیری طبیعی پیش میرود یا نه. لق شدن دندان های شیری نشانه ای طبیعی از شروع رشد دندان های دائمی است. زمانبندی افتادن دندان شیری در هر کودک متفاوت است. در این مقاله، به این سوال والدین که دندان شیری از کی می افتد و چه نشانه هایی دارد میپردازیم.
دندان شیری از چند سالگی می افتد؟
دندان های شیری معمولا حدود 6 سالگی شروع به افتادن میکنند. این فرآیند طبیعی به تدریج تا 12 سالگی، تا زمانی که دندان های دائمی جایگزین دندان های شیری شوند ادامه دارد. این بازه زمانی در هر کودک متفاوت است و ممکن است کمی زودتر یا دیرتر دندان های خود را از دست بدهد اما به طور کلی در اکثر کودکان یکسان است.
دندان شیری از چه سنی لق میشود؟
دندان های شیری در ابتدا محکم و در جای خود ثابت هستند، اما به تدریج به علت فشاری که دندان های دائمی از زیر به آنها وارد می کنند شروع به لق شدن میکنند. دندان های شیری معمولا از سن 5 یا 6 سالگی شروع به لق شدن میکنند.
این مرحله طبیعی نشانه ای از آمادگی دندان های دائمی برای رشد است. فرآیند لق شدن دندان های شیری در هر کودک متفاوت است و ممکن است چند ماه طول بکشد. تغییراتی که علاوه بر ظاهر شدن دندان های دائمی، به کودک کمک میکند تا مهارت های جویدن و صحبت کردن را با دندان های جدید خود تطبیق دهد.
برخی از کودکان، لق شدن دندان ها را زودتر یا دیرتر از سایر کودکان تجربه میکنند که این معمولا نگران کننده نیست و یک تفاوت طبیعی در روند رشد دندان هاست.
دندان شیری از چه سنی می افتد و مراحل افتادن دندان شیری و رویش دندان های دائمی به چه صورت است؟
مراحل افتادن دندان های شیری و رویش دندان های دائمی به شکلی منظم و تدریجی اتفاق می افتد:
- مرحله اول: شروع فرآیند لق شدن دندان های شیری - (حدود 5- 6 سالگی) - در این مرحله دندان های شیری به دلیل رشد دندان های دائمی و فشاری از زیر به آنها وارد میشود شروع به لق شدن میکنند. این فرایند از دندان های جلویی فک پایین شروع شده و به تدریج به دندان های دیگر منتقل میشود.
- مرحله دوم: افتادن دندان های شیری (حدود 6- 7 سالگی) و جایگزین شدن دندان دائمی به جای آنها. معمولا اولین دندان هایی که می افتند دندان های جلو و آسیای کوچک هستند که در هر کودک متفاوت است. در برخی از کودکان زودتر یا دیرتر از سنشان رخ میدهد.
- مرحله سوم: رویش دندان های دائمی (حدود 6-12 سالگی) دندان های دائمی شروع به رشد میکنند و از لثه بیرون می آیند. این دندان ها معمولا در ابتدا به قسمت جلویی دهان می آیند و سپس دندان های آسیاب بزرگتر و دندان های دیگر به ترتیب رشد پیدا میکنند.
- مرحله چهارم: رویش تکمیلی دندان های دائمی - (12-13 سالگی) - دندان های دائمی به طور کامل رشد کرده و جای دندان های شیری را میگیرند. در این مرحله ممکن است دندان های عقل تا بعد از 18 سالگی و یا حتی دیرتر ظاهر شوند.
نکته مهم: در این فرآیند مراقبت از دندان های شیری یعنی نحوه مسواک زدن دندان کودک برای سلامت کلی دهان و رشد سالم دندان های دائمی از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا دندان های شیری نقش مهمی را در حفظ فضای مناسب جهت رویش دندان های دائمی دارند.
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کنید؟
مراجعه به دندانپزشک کودکان در مدت زمان رویش دندان های شیری و دندان دائمی بسیار مهم است. در برخی موارد توجه به زمان بندی مراجعه به دندانپزشک موجب میشود تا از بروز مشکلات دندانی بسیاری جلوگیری شود. در اینجا چند موقعیت مهم جهت مراجعه به دندانپزشک آورده شده است:
- لق شدن دندان های شیری با تاخیر زیاد: اگر دندان های شیری دیرتر از روند معمولی و یا به شکل غیر طبیعی لق شوند، ممکن است نیاز به بررسی وجود داشته باشد تا از سلامت دندان های دائمی اطمینان حاصل شود.
- دندان های شیری ای که نمی افتند: در صورتی که دندان شیری به طور غیر طبیعی نیفتد و دندان دائمی در زیر آن شروع به رشد کند، ممکن است نیاز به کمک دندانپزشک برای برداشتن دندان شیری باشد تا فضای کافی برای دندان دائمی فراهم شود.
- احساس درد و ناراحتی هنگام رویش دندان های دائمی: اگر کودک در هنگام رویش دندان های دائمی دچار درد شدید یا خونریزی شود، مراجعه به دندانپزشک برای بررسی وضعیت ضروری است.
- نقص یا آسیب دندان ها: اگر دندان های شیری یا دائمی دچار آسیب یا پوسیدگی شدید شوند، مراجعه به دندانپزشک برای درمان فوری و جلوگیری از مشکلات بیشتر ضروری است.
- مراقبت های پیشگیرانه: حتی اگر دندان ها به طور معمول رشد کنند، مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ های دوره ای و پیشگیری از مشکلات دندانی، مانند پوسیدگی، عفونت و یا مشکلات لثه مهم است.
مراجعه به دندانپزشک در این مراحل می تواند به حفظ سلامت دندان ها و جلوگیری از بسیاری از مشکلات کمک کند.
نکات مهم در مراقبت از دندان شیری
مراقبت از دندان های شیری برای حفظ سلامت دهان و رشد صحیح دندان های دائمی بسیار ضروری است. نکات مهم برای مراقبت از دندان های شیری عبارتند از :
- مسواک زدن صحیح و منظم
- استفاده از نخ دندان در فضای بین دندان ها
- استفاده از فلوراید
- محدودیت مصرف خوراکی های قندی و شیرینی جات
- مراجعه منظم به دندانپزشک
چه عواملی در زمان افتادن دندان شیری تاثیر دارند؟
- رشد دندان های دائمی: زمانی که دندان های دائمی زیر دندان های شیری شروع به رشد میکند، فشار ایجاد شده به دندان های شیری از قسمت زیرین باعث لق شدن آنها میشود. این وضعیت در سرعت و وضعیت رویش دندان دائمی تاثیرگذار است. برخی از دندان ها ممکن است زودتر و برخی دیگر دیرتر بیافتند.
- وضعیت لثه ها: سلامت لثه ها در زمان افتادن دندان شیری اهمیت دارد. در راستای پاسخ به این سوال والدین، اینکه دندان شیری از چند سالگی می افتد باید بگوییم، اگر لثه ها سالم نباشند و یا دچار التهاب و عفونت باشند، ممکن است دندان ها خیلی زودتر یا دیرتر از سن مشخص یعنی حدود 6 یا 7 سالگی بیوفتند.
- وضعیت سلامت کودک: برخی شرایط میتوانند روند رویش دندان دائمی را سرعت ببخشد و یا کند کنند. بیماری ها، مشکلات هورمونی یا تغذیه نامناسب میتواند در این وضعیت تاثیرگذار باشد.
- ژنتیک: ژنتیک یک عامل تاثیرگذار در این مسئله است که دندان شیری از کی می افتد. معمولا زمان افتادن دندان شیری در فرزندانی که والدینشان در سن مشابهی دندان های خود را از دست داده اند، مشابه است. این ویژگی مربوط به ژنتیک است.
- آسیب های دندانی: میزان آسیب به دندان شیری در فرآیند و زمان افتادن دندان شیری تاثیر میگذارد. در صورت آسیب به ریشه دندان ها، ممکن است دندان زودتر یا دیرتر از حالت طبیعی بیفتد.
چگونه از افتادن زودهنگام دندان شیری جلوگیری کنیم؟
جلوگیری از افتادن زودهنگام دندان شیری نکته بسیار مهمی است، زیرا افتادن زودهنگام دندان شیری میتواند در رشد دندان های دائمی تاثیر منفی بگذارد. در اینجا چند روش جلوگیری از افتادن زودهنگام دندان شیری را به شما میگوییم:
- مراقبت صحیح از دندان ها: مسواک زدن دندان کودک به شکل کاملا صحیح، همراه با استفاده از نخ دندان میتواند به سلامت دندان شیری، جلوگیری از پوسیدگی و آسیب دندان ها کمک بسیاری کند. در این شرایطی که سلامت دندان حفظ شود، از افتادن زودهنگام دندان شیری جلوگیری میشود.
- محدودیت مصرف مواد خوراکی قندی: اعم از نوشیدنی های شیرین و گازدار میتواند باعث پوسیدگی دندان ها و آسیب به مینای دندان شود. این موضوع منجر به افتادن زود هنگام دندان شیری میشود. بنابراین بهتر است مصرف این مواد را محدود کنید و یا در صورت مصرف سریعا دندان ها و فضای دهان را شست و شو دهید.
- اجتناب از ورود ضربه فیزیکی: این اتفاق به دندان ها آسیب میزند و باعث افتادن زود هنگام دندان شیری میشود. بنابراین مراقب شرایط احتمالی که ممکن است به دندان ها آسیب برسد باشید.
- تغذیه مناسب: مصرف مواد غذایی سالم که شامل مواد معدنی ضروری و انواع ویتامین ها مانند ویتامین D و کلسیم هستند، میتواند به تقویت دندان و لثه کمک کند.
- مراجعه منظم به دندانپزشک کودکان: چکاپ ها و معاینات دوره ای توسط دندانپزشک کودکان میتواند به شناسایی به موقع مشکلات دندانی و جلوگیری از بروز مشکلات جدی تر کمک کند. در این شرایط درمان های پیشگیرانه جهت جلوگیری از زود افتادن دندان شیری اهمیت ویژه ای دارد.
سخن پایانی
در نهایت مراقبت از دندان های شیری و حفظ سلامت دهان و دندان های کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به اینکه دندان های شیری نقش مهمی را در رشد دندان های دائمی دارند، باید به دقت از آنها مراقبت شود.
