یکی از بزرگترین مخاطرات پروژه های عمرانی، ریزش گود به داخل پروژه است. امروزه تقریبا در تمام پروژه های عمرانی، پایدارسازی گود و جلوگیری از ریزش آن، یکی از کلیدی ترین مراحل اجرای سازه است. در سال های اخیر ریزش گودهای ساختمانی در پروژه ها و شهرهای متعدد سبب ایجاد حس نا امنی در بین مردم خصوصا ساکنین ساختمان های در کنار گودهای ساختمانی شده است. خوشبختانه این مشکل تا حدود بسیار خوبی به کمک شرکت های پایدارسازی گود مرتفع گردیده است. عملکرد مناسب و امنیت گود که حاصل تجربه و تخصص این شرکت ها است، اصلی ترین عامل در ایجاد حس امنیت در جامعه شهری و در بین مردم بوده است. امروزه شرکت های پایدار کننده گودهای ساختمانی توانایی پایدارسازی گودهای بسیار عمیق را نیز دارا هستند. گودهایی با عمق بیشتر از 15 متر جز گودهای عمیق محسوب می شود. روش های متعددی برای پایدارسازی گودهای ساختمانی وجود دارد که امروزه بعضا به صورت ترکیبی از آن ها استفاده می شود. روش های پایدارسازی گودها از میخ گذاری (نیلینگ) و انکراژ تا سازه های خرپایی و مهار متقابل (استرات) همگی به منظور ایجاد طیب خاطر در میان مردم به وجود آمدند تا امنیت یک گود، هر چند عمیق، را به نمایش بگذارند. امروزه نگرش عموم مردم نسبت به گودهای ساختمانی و پایدارسازی آن ها بسیار مثبت تر از گذشته است. در گودهای عمیق ساختمانی، همانقدر که امنیت و پایدارسازی آن گود برای کارفرمایان همانند مرم عادی مهم است، مدیریت مالی پروژه و تلاش برای کاهش هزینه های آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. کارفرمایان ترجیح می دهند تا با ترکیب عوامل پایدارکننده گود به حالت بهینه ای از منظر مالی برسند که این وظیفه بر دوش تیم های طراحی شرکت های پایدارسازی گود است. بخش طراحی در شرکت های فعال در زمینه پایدارسازی گود برای رسیدن به طرحی بهینه و امن برای پایدارسازی گود، طراحی های مختلف و المان های متفاوتی را در نظر می گیرند. در هر پروژه عوامل موثر بر روند طراحی کاملا متفاوت است. به عنوان مثال در یک پروژه زمان اجرای یک طرح مهم است و در پروژه ای دیگر به دلیل وسعت پایین پروژه، حجیم نبودن المان های پایدارکننده گود مهم است.

پایدارسازی گود های عمیق

یکی از رایج ترین روش ها برای پایدارسازی یک گود عمیق استفاده از سیستم میخ گذاری (نیلینگ) و انکراژ است. این دو روش نحوه اجرای تقریبا مشابهی دارند. به این معنی که پس از انجام عملیات پنل برداری، شاتکریت دیوارهای مش بندی شده گود صورت می پذیرد. ارتفاع پنل برداری در هر مرحله از 2 متر تجاوز نمی کند. سپس دستگاه دریل حفاری با مستقر شدن در محل و بر اساس زاویه مشخص شده در فرآیند طراحی، اقدام به حفاری گمانه ها می کند. عملیات حفاری تا زمانی که طول میخ ها در روش نیلینگ (میخ گذاری) و یا طول استرندها در روش انکراژ تزریقی، در دل خاک حاصل نشده باشد ادامه می یابد. در اجرای سیستم میخ گذاری (نیلینگ) تنها کافی ست که میلگرد با قطر مشخص درون گمانه قرار گرفته، سپس دهانه گمانه را به کمک گچ مسدود کرده و عملیات تزریق صورت پذیرد. از سوی دیگر، در صورت اجرای روش انکراژ تزریقی، لازم است در ابتدا عملیات بافت انکر که شامل رشته های استرند است، صورت پذیرد. در این بین به کمک شلنگ غلاف، طول باند و آنباند انکر که توسط فرآیند طراحی مشخص می شود، نیز تعریف می گردد. سپس انکرهای بافته شده به داخل گمانه رانده می شود و عملیات تزریق صورت می گیرد. پس از گذشت سه تا پنج روز از زمان تزریق انکر، انکر آماده تست کشش است. انجام تست کشش یکی از مهم ترین مراحل اجرای سیستم انکراژ تزریقی است، چرا که در صورت عدم تحمل کشش توسط انکر، آن انکر مردود اعلام شده و نیاز است تا تدبیری دیگر برای آن اندیشیده شود.

پایدارسازی گود به روش انکراژ (مهار گذاری)

در کنار سایر روش ها که در پایدارسازی گود استفاده می شود، اخیرا سیستم تاپ دان (top-down) از اقبال عمومی خوبی برخوردار است. این روش، ترکیبی از روش اجرای سازه و پایدار سازی گود است. در این سیستم جدید که در جهت پایدارسازی گود و ساخت سازه به صورت همزمان استفاده می شود، در ابتدا سولجرهای فولادی در خاک نصب شده و به تدریج، سازه ساخته می شود. اجرا پایدارسازی گود و سازه به روش تاپ دان (ساخت از بالا به پایین) به طرق مختلفی انجام می پذیرد. در یکی از این روش ها که به روش جزیره ای شهرت دارد، ابتدا خاکبرداری صورت گرفته و پس از رسیدن به کف گود، ایجاد سازه آغاز می شود. این روش مناسب برای پروژه های با مساحت بالا هست زیرا از دیواره های اطراف گود بخش قابل توجهی باقی می ماند تا در مراحل بعدی تراشیده شوند. در این حالت، سازه در وسط گود ساخته می شود و از بدنه سازه برای پایدارسازی دیواره ها، المان های فولادی به دیواره های گود متصل می گردد تا سبب پایدارسازی گود و جلوگیری از ریزش آن شود. در روش تاپ دان (top-down) به دلیل اجرای همزمان سازه اصلی و عملیات پایدارسازی گود، بهینه سازی زمان و مدیریت مالی پروژه رخ می دهد. هرچند این روش نیاز به دانش به روز و همچنین نیروی انسانی تعداد زیاد دارد.

پایدارسازی گود به روش تاپ دان